شب يلدا يا شب چله، شب اول زمستان و طولاني ترين شب سال است و در اول دي ماه با دميدن خورشيد روزها از كوتاهي پاييز فرار كرده و بزرگتر شده و تابش نور ايزدي فزوني مي يابد. 

ايرانيان باستان آخر پاييز و اول زمستان را شب زايش مهر يا خورشيد مي خواندند و به اين مناسبت جشن برپا مي كردند.
بعضي از ايام تقويم در هر ملتي از اهميت و پشتوانه تاريخي و فرهنگي خاصي برخوردارند كه يكي از اين ايام براي ما ايرانيان شب يلدا است.
براي آماده شدن اين شب بانوان مازنداني با آراستن منزل و فراهم كردن خوراكي ها و تنقلات سنتي خود و خانواده را براي تكريم اين شب آماده مي كنند.
سرپرست گروه مردم شناسي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري مازندران نيز در اين باره به خبرنگار فارس گفت: اين جشن در ماه پارسي دي قرار دارد جشني كه شب برگزار مي شود يك سنت باستاني است.
طوبي اوصانلو با اشاره به اينكه يلدا روز توليد ميترا يا مهر است اين جشن به اندازه‌اي كه مردم فصول را تعيين مي كردند كهن است بيان كرد: در اين شب براي درامان ماندن از خطر اهريمن همه دور هم جمع مي شوند.
وي خوردن آجيل مخصوص، هندوانه، انار، شيريني هاي خانگي و سنتي مانند شيريني هاي گنجدي، نان كلوا و ميوه هاي مختلف را نشان از بركت، تندرستي و فراواني در اين فصل سرما عنوان كرد و اظهار داشت: در اين شب هم مثل جشن تيرگان گرفتن فال حافظ و انتخاب و شكستن گردو نيز از پوكي و پري آن در آينده مي گويند.
اوصانلو با اشاره به اينكه آيين خاصي در شب يلدا براي ديدن خورشيد زمستان وجود دارد خاطر نشان كرد: سرزمين ايران داراي فرهنگ غني است، مرمان با ذوق و سليقه و طبيعت منطقه اي كه در آن زندگي مي كنند براي برگزاري سنت هاي كهن آداب خاص خود را دارند كه جشن شبانه يلدا براي ديدن و تماشاي خورشيد تازه متولد شده بوده است ، جشني كه لازمه آن حضور كهنسالان و بزرگان خانواده به نماد كهنسالي خورشيد در پايان پاييز بوده است.
وي يادآور شد: در گذشته عقيده بر اين بود كه افراد خانواده ضمن جشن و سرور براي درامان ماندن محصولات از سرما دعا كنند و آتشي را در اين شب برپا مي كردند تا در تمام شب بسوزد و اهريمن مغلوب شود و مردمان كهن مازندران بر اين باور بودند كه در شب 30 آذر ماه خورشيد با آنها قهر مي كند و چون خورشيد را مظهر همه چيز مي دانستند از صبح به شب زنده داري مي پرداختند تا شايد خورشيد با آنها آشتي كند و نحس بودن اين شب را از بين برود.
سرپرست گروه مردم شناسي سازمان ميراث فرهنگي مازندران در اين باره ادامه داد: بر باور مردم كهن مازندران خورشيد مظهر قدرت بود كه مي تواند در شب يلدا پيروز شود و تا يك سال اقتدار خورشيد پايدار است و به همين دليل شب يلدا را با شكوه خاص و با استفاده از ميوه هايي كه درون سرخ دارند به خاطر سرخي خورشيد سپري مي كردند و تا صبح بيدار مي ماندند تا خورشيد غلبه كند.
وي خوردن تنقلات مثل آجيل و كندس و پشت زيك را از تنقلات مرسوم مردم مازندران در اين شب دانست و افزود: براساس اعتقادات عرفي خوردن هندوانه در شب يلدا باعث مي شود كه در طول زمستان احساس سرما نكنند.
اوصانلو گفت: در اين شب دختران دم بخت با پوشاندن صورت خود 7 چيز خانه را مي‌گرفتند و بر اين باور بودند كه اگر كسي آنها را نبيند و نشناسد حتماً به آنچه نيت كردند خواهند رسيد.
وي در پايان خاطر نشان كرد: اين شب در گويش مازندران «گت چله» معروف است.